Een paardenweide lijkt misschien vanzelf te groeien, maar voor een écht gezonde grasmat moet je de bodem en het gras regelmatig verzorgen. Paarden belasten het gras op een andere manier dan koeien en hebben bovendien andere voedingsbehoeften. Met het juiste graszaad, een doordacht bemestingsplan en slim beheer hou je je weiland sterk, smakelijk en duurzaam.
1. Inzaaien / doorzaaien van de paardenweide
Elke 10–15 jaar is een complete vernieuwing nodig: de oude grasmat verwijderen, de bodem bemesten en opnieuw inzaaien. Dat is veel werk en kostbaar. Gelukkig kun je tussendoor de weide vaak goed onderhouden door door te zaaien.
Tip: laat de bodem eerst analyseren, bijvoorbeeld via EquiSoil van Eurofins Agro. Zo weet je precies welke voedingsstoffen ontbreken en kun je gericht bemesten.
Gebruik altijd graszaad speciaal voor paardenweides, zoals Pavo GrassSeed. Koeienmengsels bevatten vaak te veel eiwit en suiker en zijn daardoor minder geschikt voor paarden.
Het beste moment om te zaaien of door te zaaien is in het najaar (september–oktober). De bodem is dan nog warm, er valt voldoende regen en graszaad kiemt beter dan in het voorjaar of de zomer.
2. Het juiste gras voor paarden
In Nederland wordt meestal BG11 gebruikt, een graszaadmengsel voor rundveeweides. Deze "normale" graszaadmengsels hebben een hoog aandeel Engels raaigras dat erg hard groeit (productiegras) en volledig is afgestemd op de behoeftes van rundvee (o.a. zeer hoge gehaltes aan suiker, energie en eiwit). Met dit soort grassen kunnen koeien uitstekend melk produceren. Voor paarden is dit mengsel echter minder geschikt, aangezien voor paarden beter grassen ingezet kunnen worden die wat structuurrijker en wat suikerarmer zijn.
Daarnaast moet in een paardenweide een grasmengsel staan dat een extreem sterke zode vormt en bestand is tegen de wijze waarop paarden weiden (zeer kort het gras afgrazen). Koeien snijden gras af met de tong. Paarden millimeteren het gras met hun tanden. Gras begint weer te groeien vanuit het groeipuntje, daar waar de blaadjes uit de stengel komen. Als het groeipuntje opgegeten is, komt het gras moeilijk weer op gang. Een goed paardenmengsel bevat dan ook gras met een heel laag groeipunt (dicht bij de grond), zodat het gras na consumptie weer snel kan aangroeien.
3. Afwisselend weiden en maaien
Laat je paarden niet onafgebroken grazen. Wissel begrazing af met maaien. Zo krijgt het gras de kans om te herstellen en blijft de kwaliteit van de weide beter behouden.
4. Paardenmest uit de weide halen
Iedere paardenhouder weet het wel, maar lang niet overal gebeurt het altijd: de paardenmest moet eigenlijk de wei uit. Dit is vooral belangrijk in verband met wormbesmetting, maar ook om het ontstaan van “bossen” te voorkomen is het beter voor de wei om de paardenmest regelmatig weg te halen.
5. Bemesting van de paardenweide
Een gezonde bodem levert gezond gras. Toch wordt bemesting vaak onderschat.
Drijfmest: wel, maar met mate
Drijfmest voedt de bodem langdurig, maar te veel kan problemen geven. Paardenweides hebben genoeg aan 10–15 m³ per hectare, minder dan de standaardgift van 20 m³. Te veel kalium verstoort namelijk de opname van magnesium. Kies liever voor rundveedrijfmest dan voor varkensmest, omdat dit minder sterk geconcentreerd is.
Kunstmest: liever langzaam werkend
Gewone kunstmest zorgt voor een snelle groeispurt, met hoog suiker- en eiwitgehalte in het gras. Voor paarden is dat ongewenst. Gebruik daarom een speciale meststof zoals Pavo FieldCare, waarin de stikstof langzaam vrijkomt over 2–3 maanden. Zo groeit het gras gelijkmatig en blijft de samenstelling gezonder.
Extra voedingsstoffen
- Fosfor: belangrijk voor wortelgroei en sterke botten bij paarden.
- Magnesium: essentieel voor bladgroen en veel gevraagd door paarden. Vaak schaars in de bodem, vooral bij hoge kaliumwaarden.
- Natrium (zout): maakt gras smakelijker en vult de zoutbehoefte van paarden aan.
6. Kalk strooien in het najaar
Veel paardenweides hebben een te lage pH (zure bodem). Daardoor nemen planten voedingsstoffen slechter op. Strooi in het najaar kalk, zodat de bodem in het voorjaar weer in balans is en het gras goed kan groeien.
7. Kunstmest voor de paardenweide
Wanneer het voorjaar weer voor de deur staat, zijn veel mensen gewend dat er weer kunstmest gestrooid moet worden. De “normale” kunstmest die daarvoor gebruikt wordt, bevat meestal N-P-K (Stikstof / Fosfaat / Kali). De stikstof die in normale kunstmest zit, komt na het strooien in een in een dag of tien vrij. Het gras krijgt daardoor een enorme groeispurt en bevat daardoor meestal relatief hoge eiwit- en suikergehaltes; voor paarden is dit niet gewenst!
Sinds 2003 is er een speciale kunstmest voor de paardenweide op de markt: Pavo FieldCare. Onze FieldCare bevat een speciale stikstofverbinding, die langzaam (in 2 tot 3 maanden) vrijkomt. Deze vorm van stikstof heet ENTEC-Stikstof. ENTEC-Stikstof wordt gemaakt door de firma BASF en wordt gebruikt daar waar de stikstof in de bodem langzaam vrij moet komen. Het voordeel hiervan is dat het gras goed groeit, maar zowel de suiker als de eiwitgehaltes in het gras wat lager blijven.
Op onderstaande foto is het verschil goed te zien tussen een bemeste en onbemeste wei: de buitenste paardenweides zijn bemest met Pavo FieldCare, het middelste, lichtere veld is onbemest.
8. Extra fosfor als voedingsstof
Fosfor is erg belangrijk voor de jeugdgroei van de wortels, waardoor de jonge grasplantjes meer voedingsstoffen uit de bodem kunnen halen. Onkruiden en slechtere grassoorten worden door een goede fosfaattoestand teruggedrongen. Daarnaast is fosfor voor het paard een belangrijke bouwsteen voor ontwikkeling van het beendergestel. Fosfor die in de bodem zit, wordt in het voorjaar moeilijk opgenomen door de plant. In een meststof voor paardenweides is fosfor dus belangrijk voor het wortelgestel van het gras en voor een gezond beendergestel van het paard.
9. Magnesium toevoegen aan de paardenweide
Magnesium is een belangrijke bouwsteen voor het bladgroen. De magnesiumbehoefte van paarden is ook vrij groot. Over het algemeen zijn magnesiumgehaltes in de bodem laag en gehaltes aan bijvoorbeeld kalium te hoog, waardoor magnesium moeilijk opgenomen wordt. Vandaar dat het geven van magnesium aan een paardenweide belangrijk is. Een methode daarvoor is het geven van Magnesoman (N-P-K meststof met Magnesium) of een speciale meststof voor de paardenweide.
10. Maak het smakelijker met zout
Natrium, oftewel zout, is een belangrijk element voor de smakelijkheid van het gras. Het bevordert niet de grasgroei, maar maakt het gras extra smakelijk voor de paarden. Daarnaast hebben paarden die veel werken een hoge behoefte aan natrium. Door Pavo FieldCare te gebruiken, verhoog je de smakelijkheid van het gras en geef je de paarden wat extra zout.
12. Paardenweide herstellen na droogte
Na een droge zomer blijven vaak kale of dorre plekken achter. Het najaar is het perfecte moment om deze te herstellen.
Twee manieren van herstel
- Volledige vernieuwing: oude grasmat verwijderen, ploegen en opnieuw inzaaien. Grondig maar kostbaar.
- Doorzaaien (aanrader!): sneller en goedkoper. Kale plekken losmaken, graszaad inzaaien en goed aandrukken.
Zaaitip: Zaai vlak voor een regenbui. Graszaad heeft vocht nodig om goed te kiemen.
Gebruik hiervoor opnieuw speciaal paardengraszaad, zoals Pavo GrassSeed, voor een sterke en duurzame weide.
Graslandbeheer in het kort: zo onderhoud je de paardenweide
- Graslandvernieuwing: inzaaien of doorzaaien eenmaal in de 10-15 jaar.
- Als je opniew gras gaat inzaaien, neem dan van tevoren een bodemmonster om de bemestingstoestand van de bodem te controleren en eventueel te corrigeren, voordat het gras de grond in gaat.
- Gebruik een graszaadmengsel dat geschikt is voor paarden.
- Probeer het weiden af te wisselen met maaien.
- Verwijder paardenmest uit de wei.
- Dierlijke mest is uitstekende meststof voor de paardenweide. Maar beperk de gift aan dierlijke mest wel.
- Gebruik bij voorkeur een meststof voor de paardenweide waarbij de stikstof langzaam vrijkomt en de suiker en eiwitgehaltes in het gras wat lager blijven.
- Elementen als magnesium en natrium moeten in een paardenweide extra aandacht krijgen.
- Om de pH-waarde op peil te houden, is het strooien van kalk in het najaar aan te bevelen.
